Afg‘onistonning poytaxti. Kobul viloyatining ma’muriy markazi. Kobul daryosi vo- diysida, o‘rtacha 1820 m balandlikda, Asmon va Sherdarvoza tog‘lari orasidagi vohada joylashgan. Iqlimi subtropik kontinental iqlim. Yanv.ning o‘rtacha t-rasi 1°, iyulniki 26°, yiliga 317 mm yog‘in tushadi. Aholisi 750 ming kishi (2000). Ptolemey asarlarida K. Kobur shaklida uchraydi. Yunon-Baqtriya podsholigi, Kushon podsholigi, keyinchalik eftaliylar davlati tarkibida bo‘l- gan. Eftaliylar davlati tanazzulga uchragach (6-asr), K.ni buddizm dinidagi mahalliy hokimlar (Kobul shohlari) idora qilgan. 7-asrda arablar, 9-asrda safforiylar bosib olgan. K. Somoniylar, G‘aznaviylar, Temuriylar davlatlari tarkibiga kirgan. Shahar 1221 yilda Chingizxon qo‘shinla- ri tomonidan vayron qilindi. 1504-yil Bobur Kobulni o‘zi asos solgan davlatning poytaxtiga aylantirdi. 1738 yil Eron shohi Nodirshoh Afshar egalladi. K. 1747 yil Durroniylar davlati tarkibiga qo‘shib olindi. Temurshoh Durroniy davrida (1773-93) Kobul poytaxtga aylantirildi. Durroniylar davlati tugatilgach (1818), K. Kobul amirligining markazi bo‘lib qoldi. 1825 yilda amir Do‘stmuhammad afg‘on yerlarini bir butun qilib birlashtirishga harakat qildi, bu esa keyin- chalik Afg‘oniston davlatini vujudga kelishida muhim rol o‘ynadi. Birinchi (1838-42) va ikkinchi (1878-80) Angliya-Afg‘oniston urushlari davrida shaharning ko‘p qismi buzildi. Sobiq sho‘rolar qo‘- shinining 1979 yil dekabrida Afg‘onistonga tajovuzkorona bostirib kirishi va 1992 yilda bo- shlangan ichki fuqarolar urushi davrida Kobul jiddiy zarar ko‘rdi. Shaharni 1996-2002 yillarda mutaassib «tolibon» ichki muxolifat kuchlari egallab turdi. Ulardan ozod qilish uchun olib bo- rilgan aksil-terror harbiy harakatlar tufayli K.da yana vayronagarchiliklar bo‘ldi. K. – mamlakat- ning siyosiy, iqtisodiy va madaniy markazi. Avtomobil yo‘llari tuguni. Bagrom harbiy aerodromi, xalqaro aeroport bor. Avtomobil yo‘llari orqali Pokiston, Hindiston, Eron, O‘zbekiston va bo- shqa davlatlar bilan bog‘langan. Afg‘onistonning eksport va import mollarining asosiy qismi K. orqali o‘tadi. K. va uning atrofida to‘qimachilik (ip gazlama kombinati, jun va ipak gazlamalar, trikotaj fabrikalari), oziq-ovqat, harbiy, yog‘ochsozlik, mashinalarni ta’mirlash va metall buyumlar tayyorlash korxonalari, gugurt, ko‘n poyabzal, gilam to‘qish fabrikalari, lak-bo‘yoq, chinni, qurilish materiallari z-dlari, issiqlik elektr stansiyasi, shahar yaqinida GES bor. Mayda hunarmandchilik korxonasi ko‘p. K. – qorako‘l teri bilan savdo qilinadigan markaz. K.da FA, Tarix jamiyati, bir necha oliy o‘quv yurti, jumladan, universitet, bosmaxona, teatr, Kobul tarix-etnografiya muzeyi, jamoat kutubxonasi ishlab turibdi. K. ikki qismdan iborat: eski shahar va yangi shahar. Yangi shahar qismida ko‘plab zamonaviy binolar qurilgan. Shaharning ko‘hna qismi Kobul daryosining janubiy sohilida. Me’moriy yodgorliklaridan Bolo-Hisor qal’asi, Bog‘i Bobur, Temurshoh maqbarasi, Chihil Sutun bog‘i va saroyi, Muhammad Nodirshoh maqbarasi (20-asr) va boshqalar saqlangan.

O‘zbekiston mil- liy ensiklopediyasi, 12 tomlik. –T.:

«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» Davlat milliy nashriyoti,

T, 2000-2006, t.4, 2002, 704 b. – B. 642-643. (O‘zbekcha); Кабул, столица Афганистана.